О, фуражка! Символ учености и буйства студенческой жизни Oi, ylioppilaslakki! Oppineisuuden ja opiskelijaelämän riehakkuuden symboli
В этой статье мы расскажем о самом важном атрибуте майского праздника — студенческой фуражке: об этапах ее возникновения, разновидностях, традициях и правилах использования этого головного убора.
Tässä artikkelissa kerrotaan vapun tärkeimmän tunnusmerkin eli ylioppilaslakin synnystä, eri muodoista, perinteistä ja käyttöetiketeistä.
Когда человек идет по финским улицам в самый яркий и пестрый праздник года — Первомай, — его будто накрывает волной: повсюду, словно морская пена, головы, покрытые белыми фуражками. В этот день в Финляндии отмечают сразу три праздника — День весны, Национальный день труда и День студента. Как и многие традиции Первомая, студенческие наряды, которые делают этот день таким ярким и запоминающимся, имеют под собой любопытную историю, с ними связаны интересные обычаи.
Kun ihminen kulkee pitkin Suomen katuja vuoden värikkäimpänä ja riehakkaimpana päivänä — vappuna — hänen ylitseen pyyhkäisee kuin aalto: kaikkialla, kuin meren vaahtoa, näkyy valkolakkisia päitä. Tuona päivänä Suomessa juhlitaan kolmea juhlaa samanaikaisesti: kevään juhlaa, suomalaisen työn päivää ja opiskelijoiden päivää. Monet vappuperinteet, erityisesti opiskelijoiden värikkäät asut, jotka tekevät päivästä niin eläväisen ja mieleenpainuvan, juontavat juurensa pitkälle historiaan ja tapoihin.
Немного из истории праздникаHieman vapun historiasta
Нынешнее название Первомая — vappu — в финском языке не имеет никакого отношения ни к маю, ни к его первому числу. По финским святцам в этот день празднуют свои именины «тески» праздника — Ваппу, Валпури и Вальборга. За последним именем проглядывается легендарная немецкая Вальпурга — та самая, с которой связана Вальпургиева ночь.
Языческие представления о том, что в ночь с 30 апреля на 1 мая ведьмы и всякая нечисть собираются на древних местах жертвоприношений, чтобы устроить шабаш, с жизнью святой Вальбурги Хайденхаймской, чей день памяти приходится на 1 мая, никак напрямую не связаны. Однако, как ни старались церковные отцы изгнать из памяти народа ведьм и их торжество, люди продолжали в это верить.
Из‑за плотного соседства дня святой и языческого праздника ночь с 30 апреля на 1 мая стали называть Вальпургиевой. И хотя между этими днями изначально не было никакой фактической связи, в Средневековье вокруг этого дня образовался культ святой, которая якобы помогала беречь людей от нечисти. Традиционно в это время жители разных стран Европы устраивали шествия и торжества, чтобы отогнать злых духов.
Vapun nykyinen suomalainen nimi ei oikeastaan liity toukokuuhun eikä edes sen ensimmäiseen päivään, vaan juhlaa kutsutaan yksinkertaisesti nimellä vappu. Mutta juhlan historia on kaikkea muuta kuin yksinkertainen. Tuona päivänä nimipäiviään viettävät juhlan kaimat — Vappu, Valpuri ja Valborg. Eikä lukijan vaisto petä, jos edeltävät nimet tuovat mieleen Walburgan, joka todellakin viittaa suoraan Walpurgisnachtiin eli Valpurin yöhön. Eikä se ole sattumaa.
Pakanallisessa perinteessä uskottiin, että huhtikuun 30. päivän ja toukokuun 1. päivän välisenä yönä noidat ja muut pahat henget kokoontuvat ikivanhoille uhripaikoille viettämään noitasapattia. Tällä ei kuitenkaan ole mitään suoraa yhteyttä Heidenheimin pyhän Walburgan elämään, vaikka hänen muistopäiväänsä vietetään juuri 1. toukokuuta. Siitä huolimatta, että kirkko teki kaikkensa kitkeäkseen kansasta muistoja noitien juhlasta, ihmiset jatkoivat uskoa.
Koska pyhimyksen muistopäivä ja vanha pakanallinen juhla osuivat lähes samaan ajankohtaan, alettiin huhtikuun 30. päivän ja toukokuun 1. päivän välistä yötä kutsua Valpurin yöksi. Vaikka näillä kahdella päivällä ei alun perin ollut mitään todellista yhteyttä, keskiajalla yön ympärille syntyi pyhän Walburgan kultti. Hänen uskottiin suojelevan ihmisiä pahoilta hengiltä. Perinteisesti tähän aikaan eri puolilla Eurooppaa järjestettiin äänekkäitä juhlia ja rituaaleja, joilla pyrittiin karkottamaan pahat henget ja niistä kehittyivät myöhemmin karnevaalit.
Похожий праздник весны с отпугиванием нечисти издавна существовал и в Финляндии. Однако традиция, связанная с именем святой, появилась в Швеции и подданной ей Суоми только в XV веке. В студенческом духе финны, учившиеся в шведских университетах, подхватили все самое веселое и стали отмечать этот праздник в своих кругах.
Привычный же нам vappu — или в старой орфографии wappu появился в календарях в XIX столетии — в 1870‑х годах. Для представителей высших городских сословий Первомай был также своего рода праздником весны: именно в этот день летние рестораны открывали свои двери, а оркестры начинали исполнять музыку на свежем воздухе. Понемногу студенческая традиция и привычки сословий слились в один весенний праздник.
Samankaltainen kevätjuhla, jossa pyrittiin karkottamaan pahoja henkiä, tunnettiin Suomessa jo ammoisista ajoista. Varsinainen karnevaaliperinne, joka yhdistyi pyhimyksen nimeen, rantautui kuitenkin Ruotsiin ja sen alaisuudessa olleeseen Suomeen vasta 1400‑luvulla. Opiskelijahengessä suomalaiset, jotka opiskelivat ruotsalaisissa yliopistoissa, omaksuivat vappuperinteistä iloisimmat ja alkoivat viettää toukokuun juhlaa omissa piireissään.
Ainakin 1800‑luvun jälkipuoliskolle saakka tätä päivää vietettiin kyllä kevään juhlana, mutta sen nimi pysyi tiukasti yhteydessä pyhimykseen. Vasta 1870-luvulla toukokuun ensimmäinen päivä merkittiin kalentereihin nimellä wappu.Ylemmille kaupunkisäädyille vappu oli myös eräänlainen kevätjuhla: juuri silloin avattiin kesäravintoloiden ovet ja orkesterit alkoivat soittaa ulkona. Vähitellen opiskelijaperinne ja porvarillinen kevätjuhla sulautuivat yhteen.
О фуражкеTutusta valkolakista
В начале XIX века финским студентам понадобились знаки отличия от обычных граждан: они отправили просьбу императору Александру I, в которой просили cохранить за университетом право заниматься воспитанием своих подопечных, а также разрешить им иметь свою униформу, чтобы отличаться от остальных горожан. В ответ на обращение российский император пожаловал финским студентам форму, частью которой была фуражка — темно‑синяя, в цвет остальной одежды, — и заверил, что право проведения воспитательных работ со студентами сохраняется за академией.
В 1865 году в Уппсала на собрании студентов Северных стран был принято решение об универсальной модели фуражек для учеников разных северных государств. Вернувшись из Швеции, четыре студента Хельсинкского университета попросили дизайнера головных уборов Марию Грапеа сделать фуражку по подобию экземпляра, привезенного с собрания: белый бархатный головной убор с черной полоской из такого же материала, в середине которой блестит кокарда над козырьком, сделанным из лакированной кожи.
Suomen suuriruhtinaskunnan aikana 1800‑luvun alussa opiskelijat kaipasivat tunnusmerkkiä, joka erottaisi heidät tavallisista kaupunkilaisista. Siksi opiskelijat laativat keisari Aleksanteri I:lle vetoomuksen, jossa he pyysivät, että yliopisto saisi pitää oikeuden oppilaitensa kurinpitoon ja että heille myönnettäisiin oma univormu, joka erottaisi heidät muista kaupunkilaisista. Lopulta keisari suostui ja myönsi opiskelijoille univormun. Siihen kuului lakki, joka oli tummansininen niin kuin vaatteet muutenkin. Lisäksi hän vahvisti, että yliopistolla säilyy oikeus opiskelijoidensa kasvattamiseen.
Vuonna 1865 Uppsalassa pidetyssä Pohjoismaiden opiskelijoiden kokouksessa päätettiin ottaa käyttöön yhteinen lakkimalli. Kun neljä Helsingin yliopiston opiskelijaa palasi Ruotsista, he pyysivät hattusuunnittelija Maria Grapea valmistamaan lakin kokouksesta tuodun esimerkin mukaan: valkoisesta sametista tehty päähine, jossa oli musta samettinauha, ja sen keskelle kiinnitetty kiiltävä kokardi. Lippa oli valmistettu kiiltävästä, lakatusta nahasta.
Белый головной убор сразу же стал популярным в студенческих кругах. Через какое‑то время старая темно-синяя форменная фуражка стала использоваться как зимний вариант, а белая — как летний. Переход «на лето» происходил в мае. Со временем обычай ходить в головном уборе ушел, и синяя фуражка вышла из употребления, а вот белая сохранилась. До сих пор она является отличительным знаком тех, кто когда-то ступил на тропу высшего образования.
Сейчас надевание головного убора связано с глубоко всеми любимой и завораживающей многих традицией «коронации Мáнты». Скульптура Havis Amanda и фонтан, в центре которого она находится, были установлены на Торговой площади Хельсинки в 1908 году. Своей наготой Мáнта — так прозвали ее в народе — вызвала в ето время большое возмущение. Как водится, такой культурный скандал мимо студентов пройти не мог. До сих пор доподлинно неизвестно, кто первым дерзнул подарить свой головной убор красавице‑русалке, но предполагается, что после застолья компания студентов под предводительством Каарле Вяйнё Хоппу решила приодеть бедную страдалицу — они накинули на нее фуражку и скатерть. Несмотря на попытки полиции предотвратить повторение подобного вандализма, головной убор время от времени продолжал появляться на статуе.
Valkoinen päähine nousi heti suureen suosioon opiskelijapiireissä. Vanhasta tummansinisestä univormulakista tuli vähitellen talvimalli ja valkoisesta kesälakki, sillä siihen aikaan päähineitä käytettiin ympäri vuoden. Lakkien vaihto tapahtui nimenomaan toukokuussa. Kun lakit arjessa katosivat, sininen painui unholaan, mutta valkoinen on säilynyt tähän päivään saakka tunnuksena niille, jotka ovat kerran astuneet korkeakoulutuksen polulle.
Nykyään lakin käyttö huipentuu monien rakastamaan ja monia kiehtovaan perinteeseen, niin sanottuun Mantan lakitukseen. Havis Amandan patsas ja suihkulähde, jonka keskellä se seisoo, pystytettiin Helsingin Kauppatorille vuonna 1908. Kansan Mantaksi nimeämä veistos herätti alastomuudellaan aikanaan voimakasta paheksuntaa. Eikä tällainen kulttuuriskandaali tietenkään jäänyt opiskelijoilta huomaamatta. Tarkkaa tietoa ei ole, kuka ensimmäisenä rohkeni lahjoittaa lakin tälle merenneitokaunottarelle, mutta huhujen mukaan joukko opiskelijoita Kaarle Wäinö Hopun johdolla päätti juhlaillan jälkeen pukea kärsivän poloisen neitokaisen. Päähän asetettiin valkolakki ja hartioille pöytäliina. Huolimatta poliisin yrityksistä estää moisen vandalismin toistuminen, lakki ilmestyi silloin tällöin takaisin patsaan päähän.
Но с 1921 года шалость начала перерастать в традицию, хотя все еще не вполне легальную. И только в 1951 году «коронация» приобрела официальный статус, когда власти уступили напору граждан. До 1970‑х это действо совершалось ночью, однако для общей безопасности событие перенесли на 6 вечера. С тех пор большинство финнов вместе с Мáнтой надевают свой студенческий головной убор вечером 30 апреля, отмечая тем самым начало Ваппу. В этом вопросе от всех отличаются только представители высших технических учебных заведений: они водружают фуражки на старый лад — в полночь с 30 апреля на 1 мая.
Позже ученики из других городов тоже переняли этот обычай, поэтому во многих других местах также проходит «коронация» памятников: в Турку традиционно свою фуражку получает статуя красавицы Лильи, но с недавнего времени еще и памятник финского бегуна Пааво Нурми, а, например, в Оулу — бюст поэта Франса Микаэля Франсена.
Vuodesta 1921 alkaen kepponen alkoi vähitellen muuttua perinteeksi, joskin yhä epäviralliseksi. Vasta vuonna 1951 lakitus sai virallisen aseman, kun viranomaiset joutuivat taipumaan kansalaisten painostuksen edessä. Aluksi lakitus tapahtui yöllä, mutta yleisen turvallisuuden vuoksi se siirrettiin 1970‑luvulla iltakuuteen. Siitä lähtien suurin osa suomalaisista asettaa valkolakkinsa päähän Mantan kanssa huhtikuun 30. päivän iltana juhlistaakseen vapun alkua. Vain teknisten korkeakoulujen opiskelijat erottautuvat perinteissään : he lakittavat itsensä yhä vanhaan tapaan keskiyöllä huhtikuun 30. ja toukokuun 1.päivän välillä.
Myöhemmin tapa levisi myös muihin kaupunkeihin, ja nykyään monilla paikkakunnilla lakitetaan paikallisia patsaita: Turussa valkolakin saa perinteisesti kaunotar Lilja, ja viime vuosina myös juoksijasankari Paavo Nurmen patsas. Oulussa lakitetaan runoilija Frans Mikael Franzénin rintakuva.
Фуражка — зеркало студентаYlioppilaslakki — opiskelijan peili
Финские шведыSuomenruotsalaiset
Несмотря на некогда установленные стандарты, фуражки все же стали со временем различаться между собой. Самые ранние отличия появились в головных уборах финских шведов вследствие языковой полемики 1860–1930‑х годов: финны хотели улучшить положение своего родного языка в стране и добиться того, чтобы государственные институты работали и на финском языке, а не только на шведском. Эта проблема касалась и высших учебных заведений, где только в 1937 году преподавание всех предметов на финском языке стало обязательным.
Сторонники шведского языка в университете начали подчеркивать свою позицию в этом вопросе с помощью головного убора. Их фуражка стала выше и шире, кончик козырька получил окантовку, а подкладка приобрела цвета шведского флага — синий и желтый, в противовес финским — белому и синему. Традиционная университетская кокарда в виде лиры Аполлона, покоящейся на лавровом венке, также стала больше по размеру, чем у финноязычных студентов.
Позже, вслед за финскими шведами, другие студенческие объединения также стали использовать подкладку как особый знак. Изначально она указывала исключительно на место учебы, однако сегодня студенты все чаще украшают свои фуражки лично значимыми для них цветами, например оттенками гербов своей малой родины.
Vaikka ylioppilaslakeille aikanaan määriteltiin yhtenäinen malli, ajan myötä niihin alkoi ilmaantua eroja. Ensimmäiset selkeät poikkeamat näkyivät suomenruotsalaisten opiskelijoiden päähineissä. Taustalla oli kielipoliittinen kiista, joka leimahti vuosina 1860–1930. Suomalaiset pyrkivät vahvistamaan äidinkielensä asemaa ja saamaan valtion instituutiot toimimaan myös suomeksi, eivät vain ruotsiksi. Kysymys koski myös korkeakouluja: vasta vuonna 1937 säädettiin, että kaikkia aineita oli opetettava suomen kielellä.
Ruotsinkielisen yliopistoväen kannattajat alkoivat korostaa kantaansa kielikysymyksessä myös päähineensä kautta. Heidän ylioppilaslakkinsa tehtiin korkeammaksi ja leveämmäksi, lippaan kärki sai koristeellisen kanttauksen, ja lakin vuori ommeltiin Ruotsin lipun väreissä, sinikeltaiseksi, vastapainona suomenkielisten sinivalkoiselle. Perinteinen ylioppilaskokardi, Apollonin lyyra, joka lepää laakeriseppeleessä, oli heillä myös suurempi kuin suomenkielisten lakissa.
Myöhemmin, ruotsinkielisten esimerkkiä seuraten, myös muut opiskelijaryhmät alkoivat käyttää lakin vuorikangasta ilmaistakseen kuuluvuuttaan tiettyyn yhteisöön. Aluksi vuorin värit viittasivat yksinomaan opiskelupaikkaan, mutta nykyään opiskelijat kuitenkin koristelevat lakkejaan yhä useammin myös esimerkiksi oman kotiseutunsa vaakunaväreillä.
Высшие технические учебные заведенияTeknilliset korkeakoulut
В первомайской толпе можно заметить и другие интересные фуражки, например, украшенные кисточкой. Как правило, их носят представители высших технических учебных заведений.
Этот головной убор был разработан в 1870‑х годах, примерно тогда же, когда другие студенты начали разбиваться по разным объединениям. Чтобы подчеркнуть свое отличие от учеников университетов, технические специалисты разработали свою модель фуражки. Изначально она была черной, но через какое-то время поменяла свой оттенок на серый и позже приобрела привычный нам белый цвет. Головной убор имеет четкие углы и по форме немного напоминает гайку. Кокарда у них тоже другая, и ее составные части разнятся от университета к университету.
Vapun väkijoukossa saattaa huomata myös muita kiinnostavia ylioppilaslakkimalleja, esimerkiksi tupsulla koristeltuja. Suurella todennäköisyydellä kyseessä on teknillisen korkeakoulun opiskelija.
Teknillisten alojen ylioppilaslakki kehitettiin jo 1870‑luvulla ja suunnilleen samaan aikaan, kun muut opiskelijat alkoivat jakautua eri järjestöihin. Erottautuakseen yliopisto-opiskelijoista teknillisiin aloihin erikoistuneet opiskelijat loivat oman lakkimallinsa. Alkujaan se oli musta, mutta muuttui myöhemmin harmaaksi ja lopulta sai nykyään tutun valkoisen värin. Lakki on kulmikas ja muistuttaa muodoltaan mutteria. Myös kokardi poikkeaa tavallisesta, ja sen osat vaihtelevat oppilaitoksittain.
Самое примечательное отличие — это, конечно, большая кисточка, которая, в зависимости от места обучения, может крепиться к разным частям фуражки. Когда‑то при разработке дизайна головного убора она вызывала особенно жаркие споры, но позже ее приняли. Одним из аргументов в ее пользу была «...особенная привлекательность для представительниц женского пола» (в те времена никакой речи о женщинах-инженерах и быть не могло).
Традиционная подкладка фуражек учеников технических учебных заведений — красная. Раньше этот цвет подчеркивал их солидарность с рабочим движением. Он сохранился и по сей день, но встречаются и вариации, указывающие на принадлежность к определенному учебному заведению.
Похожая, но немного иная фуражка есть у студентов, учащихся в университетах прикладных наук по инженерным специальностям: она, помимо формы гайки и кисточки, имеет фиолетовый цвет — традиционный оттенок технических профессий (такого же цвета и их студенческие комбинезоны) — и свою кокарду: масштабная линейка в венке из дубовых листьев.
Kuten aikaisemmin oli mainittua, teknillisten lakin silmiinpistävin yksityiskohta on suuri tupsu, joka kiinnitetään eri kohtaan opiskelupaikasta riippuen. Aikoinaan, kun lakin mallia suunniteltiin, tupsusta käytiin erityisen kiivasta keskustelua, mutta lopulta se hyväksyttiin. Yksi sen puolesta esitetyistä perusteluista oli sen “...erittäinkin tupsu miellyttää naisia” (tietysti tuohon aikaan naisinsinööreistä ei voinut olla vielä puhettakaan).
Myös teknillisten korkeakoulujen opiskelijoiden perinteinen vuorikangas poikkeaa muista ja viittaa historiallisiin tapahtumiin: punainen väri symboloi aikanaan solidaarisuutta työväenliikkeen kanssa. Väri on säilynyt tähän päivään saakka, vaikka nykyään esiintyy myös muita versioita, jotka kertovat opiskelijan oppilaitoksesta.
Vastaava, mutta hieman erilainen on myös ammattikorkeakoulujen insinööriopiskelijoilla. Tutun kulmikkaan muodon ja tupsun lisäksi se on väriltään violetti, mikä on perinteisesti yhdistetty teknisiin aloihin (samaa väriä ovat myös heidän opiskelijahaalarinsa), ja kokardina toimii laakeriseppeleeseen kiedottu mittaviivain.
Демократия фуражек и другие их особенностиLakkien demokratia ja muita erityispiirteitä
В духе финского равенства и демократии студенческие фуражки со временем начали носить не только выпускники высших учебных заведений. Все чаще на улицах можно встретить людей в головных уборах, дизайн которых говорит о том, что человек окончил профессиональное училище. Они также имеют белый цвет, однако оттенок полоски над козырьком, кокарда и кисточка отличаются.
Среди уже устоявшихся и довольно распространенных — фуражки специалистов в сфере ведения бизнеса и представителей младшего медперсонала. Головной убор первых отличает серебряные кисточка и полоска с кадуцеем — обвитым двумя змеями жезлом бога Гермеса — в центре. Фуражки работников медицинского обслуживания выделяются синими кисточкой и полоской, иногда дополненными красной линией посередине, символизирующей работников социальной и медицинской помощи, а также кокардой в виде сердца на ладони.
Suomalaisen tasa‑arvoisuuden ja demokratian hengessä ylioppilaslakkeja eivät enää kanna vain korkeakoulututkinnon suorittaneet. Kaduilla näkyy yhä useammin päähineitä, joiden muotoilu kertoo siitä, että sen kantaja on opiskellut ammattikoulussa. Nämä lakit ovat usein valkoisia, mutta niiden lippanauhan väri, kokardi ja tupsu eroavat muista.
Vakiintuneita ja laajasti tunnistettavia malleja ovat esimerkiksi liiketalouden ammattilaisten ja lähihoitajien lakit. Liiketalouden tutkinnon suorittaneiden lakissa on hopeanväriset tupsu ja nauha, ja niiden keskellä loistaa kahden käärmeen kiertämä Hermeksen sauva. Hoitoalan lakki taas erottuu sinisellä tupsulla ja nauhalla, joita saattaa täydentää punainen keskiviiva, joka symboloi sosiaali‑ ja terveysalan työtä, ja kokardina on sydän kämmenellä.
Но с годами все больше учеников различных профессий хотят иметь свой головной убор. Уже сейчас существуют модели и для других профессий, но далеко не для всех. Если появляется спрос на создание новой фуражки, изготовители головных уборов совместно разрабатывают новый дизайн, который бы отличался от остальных, но в то же время не противоречил уже устоявшимся традициям.
Свой дизайн существует и для людей, учившихся на программе с двойной степенью: тогда полоска над козырьком приобретает темно‑фиолетовый цвет.
Vuosi vuodelta yhä useammat eri alojen opiskelijat ovat alkaneet toivoa itselleen omaa juhlapäähinettä. Jo nyt on olemassa monia eri malleja, mutta ei vielä läheskään kaikille ammateille. Kun syntyy tarve uuden lakkimallin luomiselle, päähinevalmistajat kehittävät sen yhteistyössä niin, että lopputulos erottuu aiemmista, mutta samalla kunnioittaa vakiintuneita perinteitä.
Erillinen malli on olemassa myös kaksoistutkintoa suorittaneille: heidän lakkinsa lippanauha on syvänvioletti.
Главное правило — веселитьсяTärkein sääntö on pitää hauskaa
Фуражка — это, в первую очередь, символ принадлежности к студенческой жизни. А она, как известно, бурная и полна приключений. Поэтому порой на улицах вы можете встретить людей с головными уборами в совершенно разных состояниях, ведь главное — чтобы на них были видны следы кипучей жизни. Некоторые студенты даже пьют из своих фуражек — и ничего, главное правило — это веселье. У некоторых учебных заведений и студенческих объединений есть отдельные своды правил, как и при каких условиях головной убор должен использоваться. Но, конечно же, при желании и особой необходимости фуражку можно отдать в химчистку.
Хотя этот головной убор ассоциируется, в первую очередь, с Первым мая, студентам можно и порой нужно надевать его и на другие мероприятия: например, на праздники и события, устраиваемые студенческими объединениями и сообществом. Также ее принято надевать на День независимости. После выпуска возможностей участвовать в студенческих мероприятиях у отучившихся становится меньше, но получив свою фуражку однажды, ее с гордостью можно носить как минимум на 1 мая — становясь одной из капель в белоснежном студенческом море.
Ylioppilaslakki on ennen kaikkea opiskelijaelämän symboli, ja kuten tiedetään, se elämä on riehakasta ja täynnä seikkailuja. Ei siis ole ihme, jos vapun aikaan kadulla näkyy lakkeja, jotka ovat hieman kärsineet — tärkeintä on, että niissä näkyy elämän jälkiä. Jotkut opiskelijat jopa juovat lakistaan — eikä siinä mitään, sillä tärkein sääntö on pitää hauskaa. Joillakin oppilaitoksilla ja opiskelijajärjestöillä on omat ohjeistuksensa siitä, milloin ja miten lakkia tulee käyttää. Mutta tarvittaessa sen voi toki viedä pesulaan.
Vaikka lakki liitetään ennen kaikkea vappuun, sitä saa ja joskus myös pitää käyttää muissakin yhteyksissä: esimerkiksi yhteisötapahtumissa sekä opiskelijajärjestöjen tilaisuuksissa. Myös itsenäisyyspäivänä lakin käyttäminen on perinteistä ja suositeltavaa. Valmistumisen jälkeen entiset opiskelijat osallistuvat harvemmin opiskelijatapahtumiin, mutta jokainen, joka on kerran saanut oman lakin, voi kantaa ylpeydellä ainakin vappuna — ollen yksi pisara valkoisessa opiskelijameren aallokossa.